Thuis in d'Oude Stadt, aflevering 18

Gepubliceerd in de Binnenkrant, najaar 2022

We zien het steeds meer gebeuren dat winkelpuien worden teruggebracht in hun oorspronkelijke staat. Zowel particuliere eigenaren van winkels, als een restaurerende instelling zoals Stadsherstel Amsterdam N.V., nemen in toenemende mate initiatieven hierin. Veel houten onderpuien zijn in de loop der jaren ‘vernegentiende-‘ of vertwintigste-eeuwst’. Soms is maar een deel van de pui, zoals de omlijsting bewaard gebleven. Meestal zijn de originele details verdwenen achter lelijke lichtbakken, kunststof platen, een rolluik, reclames of zonwering. Inmiddels is de klant de charme van historische details gaan waarderen en de gemeente heeft besloten dit jaar weer subsidie te verstrekken om historische winkelpuien in de stad in ere te herstellen. Niet alle middenstanders zullen er gevoelig voor zijn, maar een steuntje in de rug van de overheid zou wel eens kunnen helpen en gelukkig is er ook geld beschikbaar voor onderzoek. Per winkel bedraagt het subsidiebedrag maximaal 20.000 euro. Nog niet zo lang geleden hadden middenstanders maar ook de overheid nauwelijks aandacht voor de oorspronkelijkheid van een winkelpui, laat staan van het interieur. Er werd met gemak een compleet historisch interieur uit geramd. Een pijnlijk voorbeeld is nog steeds het unieke interieur van drogisterij Cleban aan Heiligeweg 42 dat in 2008 verdween. De sloop had illegaal plaatsgevonden en Bureau Monumenten & Archeologie wist van niets. Kort daarop werden delen van het interieur bij een handelaar op de Leliegracht te koop aangeboden. Het incident bij Cleban heeft het stadsdeel wakker geschud. Maar de belofte van het stadsdeel om een interieurwacht op te zetten lijkt niet van de grond te zijn gekomen. Het probleem met historische winkelinterieurs is dat er nog niet veel is geregeld en ambtenaren lopen vaak achter de feiten aan. Intussen zijn historische interieurs van winkels in de binnenstad goed in kaart gebracht. Het zijn er ongeveer veertig. Een mooi voorbeeld van historische winkelpuien zijn de vroeg-19e-eeuwse winkelpuien van Kalverstraat 35 en 37. Een belangrijk interieur dat zeker behouden moet blijven, is het uit het einde van de achttiende eeuw stammende interieur van de firma Jacob Hooy, gelegen aan de Kloveniersburgwal 10-12. Dit pand kwam in bezit van de Nederlandse Beleggingsmaatschappij (NBM), die de huurder Jacob Hooy terstond de huur had opgezegd. Gelukkig hebben de eigenaren van Jacob Hooy, Rik en Arne Oldenboom, het er niet bij laten zitten en hebben zich met hand en tand verzet, gesteund door vele erfgoedorganisaties in de oude stad. En met succes: gelukkig is deze parel in het winkelbestand met het historische interieur gespaard gebleven. Klanten kunnen er nog steeds terecht voor bijna alle gedroogde kruiden en specerijen, die zijn opgeslagen in de meer dan 200 jaar oude tonnetjes en daarna in papieren puntzakjes worden afgewogen. Maar ook moderne drogisterijwaren worden er verkocht, want een winkel volgt de wil van de klant.