Gepubliceerd in Stadsblad de Echo van 16 december 2015    

Verrassingen zijn de wereld nog niet uit en dat is maar goed ook. Tijdens een interactieve lezing over Lodewijk XIV-grachtenhuizen liet de chroniqueur van oud-Amsterdam een aantal historische spiegels zien. Eén van de deelnemers – reeds 92 jaar oud – meldde dat ze thuis in Oud-Zuid ook zo’n antieke spiegel had. Ter plekke bleek het een topstuk uit ±1740 – 1750 te zijn met een handgestoken lijst van lindenhout, uiteraard verguld. Deze spiegel had een bijzondere kuif en heeft waarschijnlijk als schoorsteenspiegel gefungeerd. In een monumentale zaal was de schouw namelijk de belangrijkste haard en daar werd bijna altijd veel zorg aan besteed. Soms was er ook nog een beschildering op doek, het zogenaamde schoorsteenstuk. De hier beschreven spiegel - 1,80 meter hoog en 80 cm breed - heeft de huidige eigenaresse in 1950 bij een antiquair in Haarlem gekocht. Een vakman heeft vervolgens het bijzondere object voor € 3.330 gerestaureerd, maar daar staat dan wel een vermoedelijke waarde van ongeveer € 20.000 tegenover. Antieke spiegels zitten nagelvast in een monumentaal pand en mogen er niet uit verwijderd worden. Bij afwezigheid van een actieve monumentenzorg heeft dat echter jarenlang op grote schaal kunnen gebeuren. Een groot, maar ook onbekend, aantal van die spiegels is meestal meegenomen naar hun nieuwe behuizing door voormalige bewoners of doorgespeeld aan antiquairs. Spiegels zijn niet alleen maar decoratief, maar ze maken een ruimte groter en zorgen voor een betere spreiding van het licht. Bovendien kijken we er graag in, nietwaar? Pas sinds het eind van de 17de eeuw worden ze gemaakt, zoals wij ze vandaag de dag kennen. De techniek van het maken van spiegelglas is ontwikkeld in Murano, een verzameling eilandjes in de lagune van het wonderschone Venetië. Het procedé werd lang geheim gehouden, maar is op den duur uitgelekt. Niettemin is glas nog steeds de belangrijkste industrie op Murano, waar zelfs een museum geheel aan glas is gewijd. Monumentenzorgers zijn soms net als detective Hercule Poirot uit de boeken van Agatha Christie. Dat betekent feiten verzamelen en niet vergeten de juiste vragen te stellen. In welke ‘sael’ van een Amsterdams grachtenhuis zou deze spiegel gehangen hebben? Wie het weet mag het zeggen.