Gepubliceerd in Stadsblad de Echo van 30 september 2015

‘De straten van Amsterdam’ is zo’n typisch AT5-programma: lekker ongedwongen met Amsterdammers, die iets mogen vertellen over hun straat.  Af en toe wordt de chroniqueur van oud-Amsterdam uitgenodigd, als er het een en ander valt te melden over een historische plek in de binnenstad. Zo werd in de aflevering van maandag 21 september een bezoek gebracht aan de Korte Prinsengracht en de Eenhoornsluis. Juist op dit punt in de Haarlemmerbuurt is het in de loop der jaren steeds drukker geworden. Behalve het intensieve fietsverkeer is er ook op het water, naast de rondvaartboten, meer pleziervaart gekomen en daar kunnen bewoners van meepraten! Op zomerse dagen klotst er nog wel eens een boot tegen een ark. De Eenhoornsluis is de naam van brug 313 over de Eenhoornschutsluis, één van de zestien nog resterende sluizen in Amsterdam. De brug – tussen Haarlemmerstraat en Haarlemmerdijk – werd bij aanleg in 1618 Prinsensluis genoemd, maar dat veranderde al snel in Eenhoornsluis. Blijkbaar sprak de naam van de nabijgelegen bierbrouwerij de Eenhoorn op de Korte Prinsengracht 21 meer tot de verbeelding. Er heeft zelfs nog een tram over de brug gereden, maar die werd vervangen door de bus, waarna de rails in 1958 zijn verwijderd.
De sluis fungeerde destijds nog als verbinding tussen de grachtengordel en het IJ, maar na ingebruikname van de Oranjesluizen verviel de functie om schepen van het ene naar het andere waterpeil te brengen. Tijdens de AT5-uitzending met presentator Frank Awick werd ingezoomd op de zogeheten Huddesteen. Door middel van deze peilsteen – genoemd naar burgemeester Joannes Hudde (1628-1704) - werd het Staedspeyl vastgelegd, dat later Nieuw Amsterdams Peil is gaan heten. Er zijn door Hudde acht van deze stenen in sluizen aangebracht, alleen in de Eenhoornsluis is zo’n steen bewaard gebleven. Anno 2015 verdient de tekststeen wel een poetsbeurt. Is dit niet een aardig klusje voor de immer actieve Vereniging Vrienden van Amsterdamse Gevelstenen? Het schutten van schepen – omhoog of omlaag – is in de binnenstad niet meer te zien. Dat spektakel is - ijsje in de hand - nog wel te aanschouwen bij de Nieuwe Meersluis, waar de Schinkel overgaat in de Nieuwe Meer. Net als in de binnenstad is het er op een zomerse zondag een komen en gaan van plezierbootjes in alle soorten en maten. Zomerse zondagen zijn helaas voorlopig op. 

Bijschrift bij de foto: Bijna niet te vinden is een tekst- en peilsteen in de Eenhoornschutssluis, waarschijnlijk uit 1674 en geplaatst in opdracht van toenmalig burgemeester Joannes Hudde.