Amsterdam omsingeld 583

Gepubliceerd in Stadsblad de Echo van 23 oktober 2013  

Verrassend onderdeel van de cursus ‘400 jaar grachtengordel’ is wanneer een deelnemer aan de hand van beelden een herinnering of anekdote vertelt over haar of zijn historisch woon-, werk- of geboortehuis. Onlangs verhaalde cursist Niek over de plek waar hij ter wereld kwam, Sint Olofssteeg 8. Dit huis staat in het mini-steegje dat loopt van de Zeedijk naar Oudezijds Voorburgwal. Door de merkwaardige ligging op een bijna driehoekig kavel, grenst het aan de Nieuwebrugsteeg en het Wijngaardstraatje; het heeft dan ook de toepasselijke naam ‘Huis aan de drie Stegen’. Daarnaast draagt het de naam ‘Het Jopenvat’, waarvan de afbeelding is te zien op de hoog aangebrachte gevelsteen. Jopenbier was en is een Haarlems gruitbier volgens stadsrecept uit 1501 dat tot ver over de landsgrenzen bekend was. Mogelijk werd het huis ooit bewoond door een bierhandelaar of was het een tapperij van Jopenbier. Het pand stamt uit 1659 en de muurankers in de linkerzijgevel vormen met elkaar dit jaartal. Het hoge, ondiepe huis met liefst vijf lagen had een kelderwoning, hoofdwoning en op de verdiepingen verschillende voor- en achterkamers. In de 19de eeuw moet het een echte huurkazerne zijn geweest. In 1924 werd de kelderwoning – die in 1824 meer huur opbracht dan het bovenhuis – onbewoonbaar verklaard en sindsdien gebruikt als opslag. Tot 1948 stonden er tegenover het pand nog twee huizen die met hun achtergevels grensden aan het water van de Oudezijds Voorburgwal. De moeder van de pasgeboren Niek had de bovenwoning in 1943 gekraakt(!) in een tijd dat het fenomeen ‘kraken’ onbekend was. Aan moed ontbrak het de vrouw niet, want ze heeft er zelfs nog Joodse onderduikers gehuisvest. Op een historische foto uit die tijd is te zien dat er op het huisje met de 18e -eeuwse klokgevel een bord was bevestigd met daarop ‘Für Wehrmacht verboten’. Kan het brutaler? Al met al heeft de pasgeborene er slechts twee jaar gewoond. Eerder, in 1924, was het huisje aangekocht door de oudste restaurerende instelling van Nederland, de Vereniging Hendrick de Keyser, in 1995 compleet gerestaureerd en tegenwoordig verhuurd aan liefhebbers van de oude stad. Ook een bijzondere herinnering aan een huis of plek in de oude stad? Stuur het naar de chroniqueur, hanstulleners@zonnet.nl of Spinhuisssteeg 2, 1012 CJ Amsterdam.  

Bijschrift bij de foto:
In het midden van de foto staat het beroemde Huis aan de drie Stegen. Sint Olofssteeg 8  dateert uit 1659, terug te vinden in de muurankers in de linker zijgevel.