Gepubliceerd in Stadsblad de Echo van 25 september 2013

Onze gang door de binnenstad is meestal over een gracht, straat of plein. Maar stegen en gangen zijn eveneens een onderdeel van het stratenpatroon. Volgens de schrijver Ferdinand Bordewijk (1884-1965) is er geen stad in de wereld met zoveel stegen als onze stad. Oud-Amsterdam telt er maar liefst 128. Hoeveel kent de lezer er? De meeste van die stegen en gangen zijn terug te vinden in de oudste kern van de oude binnenstad. Destijds aangelegd als doorgang tussen huizen of andere gebouwen en in het geval van een brand kon zo worden voorkomen dat het vuur oversloeg op een ander houten huis. Bij de aanleg van de grachtengordel – vanaf 1613 - waren gangen en stegen niet langer gewenst. In de 400-jarige grachtengordel werden gesloten bouwblokken aangelegd om te voorkomen dat via de tuinen kon worden ingebroken. De Treeftsteeg, tussen Singel en Herengracht 265 en 267, stamt nog uit 1585/1586 en werd gewoon gehandhaafd. De Dikke van Dale biedt uitkomst op de vraag wat een ‘treeft’ is: ‘een ijzeren drievoet om potten enz. op een open vuur te kunnen zetten.’ In die tijd werd blijkbaar efficiënt met warmtebronnen in huis omgegaan en aangezien de kachel vaak te warm was, werd een treeft gebruikt. Haar naam heeft de Treeftsteeg vermoedelijk te danken aan de afbeelding van een treeft op een gevelsteen. Laatst namen we in deze rubriek een kijkje in de gerevitaliseerde Bergstraat en het eindelijk opgeknapte Haarlemmerplein. Stegen en gangen hebben duidelijk  minder aanzien, maar zorgen soms voor mooie doorkijkjes. In het 145 centimeter brede steegje zelf, waant men zich in een Venetiaanse ‘calle’ in de betekenis van voetpad. Dit wonderschone Venetië met nog maar 58.000 inwoners is de afgelopen decennia helaas verworden tot een pretpark. Op jaarbasis komen er 21 miljoen bezoekers. Het Parool schreef op 19 september dat ook een groeiende groep Amsterdammers zich stoort aan een steeds drukker wordende binnenstad. Op een gemiddelde dag zijn er één miljoen mensen in de stad. Op jaarbasis heeft de binnenstad van Amsterdam 11,2 miljoen bezoekers en dat aantal kan niet onbegrensd blijven groeien. Het Venetiaanse scenario van een permanent pretpark is gelukkig nog ver weg. De Treeftsteeg mag voorlopig nog een stukje ‘verborgen’ Amsterdam blijven met nauwelijks bezoekers.          

Bijschrift bij de foto: De chroniqueur gaat op onderzoek naar het steegje dat loopt van het Singel naar de Herengracht, de Treeftsteeg. Het lijkt wel een ‘calle’ in Venetië.