Gepubliceerd in Stadsblad de Echo van 21 augustus 2013

In de vorige aflevering werd de historische Bergstraat onder de loep genomen, deze week bezoekt de chroniqueur van oud-Amsterdam een historisch plein. Keuze genoeg, binnen de Singelgracht zijn er maar liefst 26. Speciale aandacht verdient het Haarlemmerplein, dat er ongeveer 44(!) jaar, op z’n zachtst gezegd, verwaarloosd heeft bijgelegen. Het plein stamt uit 1613 en is daarmee onderdeel van 400 jaar grachtengordel. Vroeger was het een wagenplein met stalhouderijen, hoefsmeden, maar ook herbergen en logementen. De bebouwing aan de noordzijde is samen met een deel van de Haarlemmer Houttuinen in 1969 afgebroken, om plaats te maken voor een verkeersweg met ambitie. Deze racebaan werd uiteindelijk niet via de Nieuwmarktbuurt naar de Wibautstraat doorgetrokken en is gestopt bij de Droogbak. In 1985 is er nog een nooit voltooide tramlijn aangelegd, waarvan de bovenleiding nog steeds ontbreekt. Over dit kostbare traject heeft tot op heden geen tram gereden. Het plein lag er lang verloederd bij, er werden tijdelijk oplossingen bedacht om toch wat sfeer te brengen, maar veel hielp het niet. Het bleef een soort veredelde taxistandplaats, want van een plein was nauwelijks sprake. Maar wie vandaag de dag gaat kijken, ziet een aangename verbetering: het is leger, schoner en ruimtelijker geworden – zoals een plein hoort te zijn. Grote trekker, vooral met mooi weer, is de fontein van ontwerper Drazen Bokan. Geen object, maar 42 waterspuwers – een soort bedriegertjes die aan- en uitgaan – op straatniveau aangebracht en verdeeld over drie stroken met metalen roosters erop. Het versterkt de ruimtelijkheid en is simpel en speels. Met die warme dagen wisten kinderen meteen wat ze er aan hadden: speelplezier! De rest van het plein is parkeer en autovrij geworden en voorzien van een bestrating van baksteen met visgraatmotief. Er staan, gelukkig, gepolychromeerde kroonlantaarns en de éénpersoonskrul van gietijzer mocht blijven. De noordwand is ook opgevuld en bebouwd met 47 appartementen, inclusief parkeergarage voor 231 auto’s, die altijd is geopend. De facelift van het Haarlemmerplein, toch een historisch stukje binnenstad, blijkt een exercitie te zijn geweest in het aantrekkelijk maken van een verworden onderdeel. Er zijn vast nog wel pleinen die een kwaliteitsimpuls kunnen gebruiken, het Frederiksplein misschien?  

Bijschrift bij de foto: Na 44 jaar ligt het historische wagenplein het Haarlemmerplein er na een kwaliteitsimpuls als herboren bij.