Trouwe lezers – een uitstervende soort? – is het natuurlijk niet ontgaan dat de viering 400 jaar grachtengordel Amsterdam een feestelijk tintje geeft. Het accent van deze viering ligt op de drie hoofdgrachten Heren-, Keizers- en Prinsengracht, die vanaf 1613 parallel aan het veel oudere Singel werden gegraven. Behalve de hoofdgrachten kwamen er ook zeven dwarsgrachten in beeld. Toch zijn een groot aantal grachten heel wat ouder en kunnen we feitelijk spreken van twee grachtengordels, een oude en een nieuwe.
Vanuit de oudste stadskern – van binnen naar buiten, als een soort jaarringen van een boom - werden namelijk al eerder de Oudezijds en Nieuwezijds Voorburgwal aangelegd, vervolgens de Oudezijds en Nieuwezijds Achterburgwal (de huidige Spuistraat) en rond 1425 werd een brede verdedigingsgracht in U-vorm gegraven rond de middeleeuwse kern: het Singel, de Kloveniersburgwal en Geldersekade. Van het gegeven dat bijvoorbeeld het Singel een verdedigingsgracht is geweest – een muur met verdedigingstorens langs een breed water - vinden we niet veel meer terug. De muur werd gesloopt om de aanleg van de nieuwe reeks grachten mogelijk te maken. Het Singel, getransformeerd van buitengracht tot binnengracht, werd een gracht met huizen van rijke kooplieden met vaak bijzonder fraaie interieurs. In de beleving van de meeste mensen behoort het Singel toch tot de nieuwe grachtengordel, maar in feite vormt de voormalige verdedigingsgracht de schakel tussen de oude en de nieuwe grachtengordel.
Over het Singel kan de chroniqueur nog melden dat deze in de 17e eeuw tijdelijk Koningsgracht werd genoemd, een eerbetoon aan de Franse Hendrik IV, met het hedendaagse Koningsplein als herinnering aan de vorst. Het deel van het Singel vanaf Ronde Lutherse Kerk tot Lijnbaanssteeg werd wel ‘Londense Kaai’ genoemd - schepen die op Londen voeren, hadden hier namelijk hun ligplaats. Kleine details als deze zijn leuk om te melden als de chroniqueur van de voormalige verdedigingsgracht op zaterdag 20 juli tussen 11 en 13 uur een wandeling maakt langs het Singel. Er wordt gestart op de Herenmarkt, prijs 10 euro. Opgave telefonisch, 020-6222213 of via e-mail, hanstulleners@zonnet.nl. Als we eindigen op de bloemenmarkt kunnen we voor thuis nog een bloemetje meenemen.

Bijschrift bij de foto: De breedste en oudst bewaard gebleven brug is de Torensluis ter hoogte van de Oude Leliestraat, hier vanaf een hoog standpunt gezien. Voorheen stond op deze brug de Jan Roodenpoortstoren, die is gesloopt in 1829.