Gepubliceerd in Stadsblad de Echo van 10 april 2013

Opnieuw aandacht voor het verborgen fenomeen van tuinhuizen achter Amsterdamse grachtenpanden. In de krant van 3 april maakte de chroniqueur melding van een exemplaar dat ooit had gestaan achter Keizersgracht 585 en in 1919 werd gedemonteerd om een jaar later opgebouwd te worden in de tuin van het Rijksmuseum - er zijn slechter locaties denkbaar! Na de restauratie zal dit tuinhuis met zonnewijzer, gedateerd 1731, opnieuw schitteren in de museumtuin. Op de foto is een ander – zij het minimaal - verplaatst tuinhuis te zien. Dit, minder fortuinlijke, tuinhuis uit 1917, stond tot 1954 achter Herengracht 434 en werd in datzelfde jaar opgenomen in een nieuwbouwproject. Het werd verplaatst, staat nu achter Herengracht 436 en heeft sindsdien twee nieuwe vleugels en ook nog eens een kap op het oorspronkelijk platte dak! Deze curieuze aanbouw werd uitgevoerd in opdracht van de toenmalige Hollandse Bank Unie, eigenaar van Herengracht 434 t/m 440. Aanvankelijk werd het tuinhuis gebruikt als – waarom niet? – telefooncentrale van de bank. Later mocht de nachtwaker er zijn woonhuis van maken. Het originele tuinhuis heeft links en rechts deuren met in totaal vier siervazen erboven. Het, iets naar voren geplaatste, midden kent een andere verfraaiing, namelijk twee bustes. Links zien we Diana, godin van de jacht en rechts haar tweelingbroer Apollo, god van de kunsten. De foto laat goed zien hoe het keurblok Herengracht/Leidsestraat/Herengracht/Nieuwe Spiegelstraat indertijd is aangetast. Auto’s konden via de Keizersgracht probleemloos de keurtuin inrijden en er veilig, uiteraard, gratis parkeren. Door bezorgde monumentenliefhebbers werd in die periode nog wel gerefereerd aan een raadsbesluit uit 1964, maar in 1968 werd in het toenmalige college toestemming gegeven voor het parkeren in dit keurblok. Veel is er in de tussentijd niet veranderd. De HBU is niet meer, er is wel een parkeergarage met ingang aan de Keizersgracht en dwars over het terrein, die de twee kavels van elkaar scheidt, is een fors hek neergezet. Wat verborgen is, wordt (meestal) niet gezien en dat komt de eigenaar in dit geval goed uit. Het tuinhuis staat nu pal tegen het hek, en auto’s worden er nog steeds geparkeerd. In plaats van dit te gedogen, zou het ongedaan gemaakt moeten worden. De achtergevels kunnen worden aangeheeld en de keurtuinen hersteld. Water en de keurtuinen worden in de Amsterdamse grachtengordel maar matig beschermd.  

Bijschrift bij de foto: Het historisch tuinhuis uit 1717 staat achter Herengracht 436 en de keurtuinen zijn gedegradeerd tot parkeerplaats.