Columns
2013
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

Gepubliceerd in Stadsblad de Echo van 13 februari 2013
De chroniqueur zou niet graag de geboren en getogen Amsterdammers de kost willen geven, die nog nooit in het Museum Van Loon zijn geweest. Dit kleine maar fijne museum is gevestigd op Keizersgracht 672, tussen de Vijzelstraat en de Reguliersgracht. Los van de vaste collectie - o.a. een groot aantal familieportretten - is op dit moment een tentoonstelling ingericht over bouwmeester Adriaan Dortsman (1635 - 1682), die ook het Museum Van Loon heeft ontworpen. Deze bouwmeester kwam uit Dordrecht vandaar die naam. Hij ontwierp veelal zandstenen voorgevels en lijstgevels, die een bepaald soort soberheid uitstraalden. Bouwwerken van hem zijn Herengracht 462, Herengracht 619, Herengracht 623, Amstel 208 en 210, Keizersgracht 730 - 734, het Walenweeshuis: Vijzelgracht 2 - 2a, het huidige Maison Descartes en de Ronde Lutherse Kerk uit 1668 aan het begin van het Singel. Een beroemd huis is Het Huis met de Bloedvlekken, Amstel 216 uit 1671. In een goed boek uit 1963 getiteld ‘Een Amsterdams grachtenboekje uit de zeventiende eeuw’ zijn vijftig tekeningen terug te vinden van Cornelis Danckerts van huizen die zijn verrezen tussen 1660 en 1685. De teksten zijn van niemand anders dan dr. Isabella van Eeghen (1913 - 1996): "Amstel 216 werd in 1672 gebouwd voor de Rooms-Katholieke koopman Gijsbert Dommer. Een toevallige vondst bevestigde de reeds meermalen gedane toeschrijving van dit huis aan de architect Adriaen Dortsman. De erven aan de Amstel waren zeer ondiep, zodat van een tuin geen sprake kon zijn. Daarom kocht Dommer ook een aantal erven aan de Herengracht en liet daarop in 1670 vijf huizen zetten nummer 588 - 596, en in 1672 nog 586. De achterste gedeelten van die erven trok hij bij het huis aan de Amstel, dat zo toch een flinke tuin kreeg. Ter afronding van zijn bezit nam hij op 6 december 1668 een gedeelte van het hoekerf Amstel - Herengracht over. De aankoop van dit stuk van het erf nummer 30 geschiedde blijkens het register van uitgegeven erven ten zijnen behoeve door de architect Adriaen Dortsman. Een duidelijk bewijs, dat die de architect van het huis aan de Amstel en misschien ook van de zes veel eenvoudiger huizen aan de Herengracht was. Gijsbert Dommer stierf al spoedig en zijn erfgenamen, die het huis behielden, verhuurden het. Zo kon het in de volksmond het huis van burgemeester Coenraad van Beuningen worden, dat met zijn vaak vernieuwde bloedvlekken en poppetjes nog de herinnering aan deze ongelukkige bewoner bewaart."
In het boekje staat dus ook een tekening van Amstel 216, dat dus sinds 1683 bewoond werd door mr. Coenraad van Beuningen. Uiteindelijk is hij krankzinnig geworden. Uit die tijd dateren de graffiti op de begane grond van de gevel. Hij zou ze aangebracht hebben met zijn eigen bloed, vandaar die naam Het Huis met de Bloedvlekken. Die rode graffiti zijn nog steeds te zien, ook al worden ze door de tijd steeds vager. Als er één huis in de stad zich zou lenen voor een plaquette met enige informatie over dit huis dan is het deze.
Bijschrift bij de foto: In het koetshuis van Museum Van Loon is een tentoonstelling ingericht over de 17e-eeuwse bouwmeester Adriaan Dortsman. Hiet hier afgebeelde Amstel 216 - Het Huis met de Bloedvlekken - komt ook ter sprake in de tentoonstelling.