Gepubliceerd in Stadsblad de Echo van 28 november 2012

Sommige bibliotheken – de chroniqueur neemt er opnieuw één onder de loep – komen op een bijzondere manier tot stand. Neem het verhaal van zakenman Joost Ritman, wiens ouders een boenwasbedrijf hadden op de Bloemgracht en bovendien lid waren van de Rozenkruizersbeweging. Twee dingen nam hij van hen over, namelijk het bedrijfje genaamd De Ster en hun belangstelling voor het mystieke. Al op jonge leeftijd begon hij met verzamelen, nadat zijn moeder hem een antiquarisch werk van een beroemd Duits mysticus cadeau had gegeven. Met de verdiensten uit het bedrijf dat hij groot maakte – boenwas werd vervangen door plastic wegwerpartikelen voor de cateringindustrie - stelde hij een collectie samen op het gebied van westerse spiritualiteit van de afgelopen tweeduizend jaar.In 1984 werd deze privé-collectie ondergebracht in drie geschakelde, monumentale panden aan de Bloemstraat 13, 15 en 17 waarin, door een Vlaamse architect, een sfeervolle bibliotheek werd gerealiseerd. Sindsdien is de Bibliotheca Philosophica Hermetica, afgekort BPH, ook voor publiek toegankelijk. Ondertussen zijn er ±20.000 boeken, waarvan een deel kan worden geraadpleegd, want er wordt niet uitgeleend. Oude drukken en handschriften kunnen op aanvraag worden ingezien. Eén van de pijlers van de collectie is de alchemie, de geheimzinnige wetenschap die altijd is omgeven geweest met mystiek en rituelen. En daarover is in de Bloemstraat een kleine, boeiende tentoonstelling samengesteld met de titel ‘Alchemie aan de Amstel’. Amsterdam was in de 17e eeuw een belangrijke handelsmetropool, kende vrijheid van godsdienst, denken en drukpers en was een centrum van kunst en wetenschap. Genoeg om eigenzinnig volk en ‘dwarse denkers’ aan te trekken. Juist in die tijd waren tal van alchemisten actief. Apotheken verkochten medicijnen, die op alchemistische wijze tot stand waren gekomen. Op het uithangbord van een apotheek stond een salamander in een vuurkorf. Die zou volgens oud geloof, in vuur kunnen overleven.Over alchemie wordt vaak wat lacherig gedaan, maar het is de feitelijke voorloper van de chemie. De samenstellers hopen dan ook met deze tentoonstelling iets van de vooroordelen weg te nemen.Wat in de afgelopen decennia door koopman en verzamelaar Ritman is bijeen gebracht, is behoorlijk uniek en zou voor deze stad nooit verloren mogen gaan. Er waren plannen de bibliotheek te verhuizen naar het Huis met de Hoofden, maar financiële tegenslag heeft voorlopig roet in het eten gegooid. Nog even geen ‘ambassade van de vrije geest’ aan de Keizersgracht 123, maar gewoon in de Bloemstraat. Zowel tentoonstelling als bibliotheek zijn maandag tot en met vrijdag toegankelijk van 9.30-12.30 en 13.30-17.00 uur. Kosten vijf euro.