Columns
2012
Gepubliceerd in Stadsblad de Echo van 17 oktober 2012
Het feit dat de Amsterdamse grachtengordel is opgenomen als volwaardig deel van het werelderfgoed, zal de lezer van deze column vast niet zijn ontgaan.
Wat nou precies de betekenis hiervan is en hoe oud-Amsterdam die status behoudt en zich toch blijft ontwikkelen? Het was één van de vragen die werd gesteld tijdens een symposium in gebouw Felix Meritis, het voormalige Shaffytheater en ooit hoofdkwartier van de Communistische Partij Nederland aan de Keizersgracht.
De voordrachten zijn nu ook gebundeld onder de titel 'Amsterdams werelderfgoed, de grachtengordel na 400 jaar' (uitgave: Bureau Monumenten & Archeologie, € 17,50). Er blijkt tijdens het symposium vooral veel aandacht te zijn geschonken aan de ontwikkeling van dit wonderlijke en unieke stuk zeventiende eeuwse stadsontwikkeling. Zo werden er vragen gesteld waar toch die vorm vandaan komt en of destijds sprake is geweest van een planmatige aanleg van dit stuk stad. Op 400 jaar grachtengordel werd vooral teruggekeken in de tijd. De enige verwijzing naar de toekomst was een terloops gemaakte opmerking, dat nadelige bijwerkingen van massaal toerisme een kwestie is van 'planning en beheer'.
De chroniqueur stelt zichzelf nog wel eens de vraag hoe de binnenstad er over pakweg vierhonderd jaar bij ligt. Moeilijk in te schatten, maar het lijkt onwaarschijnlijk dat de status van werelderfgoed zal leiden tot een opgepoetst stuk stad, waar nog uitsluitend toeristen rondlopen, zoals in Brugge en Venetië. Amsterdammers houden daar nu eenmaal niet van en zover zal het heus niet komen - de binnenstad gaat niet 'op slot', zoals veel mensen vreesden. Amsterdam is altijd een dynamische stad geweest, waar werken, wonen en plezier altijd redelijk met elkaar in evenwicht zijn geweest.
Er is echter wel sprake 'verpretparkisering' van de binnenstad en dat heeft vooral te maken met schaalvergroting. Op die paar vierkante kilometers binnen de Singelgracht met uitloop naar het Museumplein en Vondelpark vindt tegenwoordig van alles plaats - van festivals tot evenementen. Als dat niet tot redelijke proporties wordt teruggebracht, wordt het zorgwekkend.
De aanblik en het schoonhouden van de binnenstad is alleen al een hele organisatie en daar kunnen al die bezoekers ook wat meer aan meewerken. Zelf mogen Amsterdammers hun onverschillige houding best eens wat bijstellen, dan wordt bijvoorbeeld het probleem rond de fietstoename in de binnenstad ook sneller opgelost. Zo behouden we onze prachtige binnenstad voor dichtslibben en overbelasting. Over 400 jaar loopt een nieuwe chroniqueur er dan ook nog graag doorheen.
Bijschrift bij de foto: Vrij recent is een boekje verschenen met als titel: Amsterdams werelderfgoed, de grachtengordel na 400 jaar. Op het omslag - zie afbeelding - is een vreselijk aardig detail te zien van een schilderij uit circa 1663 van Nicolaes Pietersz. Berchem. Het schilderij dat in het Amsterdam Museum hangt heeft als titel: Allegorie op de uitbreiding van de stad Amsterdam. De Amsterdamse stedemaagd houdt in haar linkerhand een kaart vast, waarop de grachtengordel is getekend.