Thuis in d'Oude Stadt, aflevering 24
Gepubliceerd in de Binnenkrant, voorjaar 2024
Het Walenweeshuis Vijzelgracht 2-2a staat er al jaren wat verloren bij. Door werk aan de Noord/Zuidlijn, drie bruggen over de Vijzelstraat en vervolgens de Rode Loper, is het hele gebied lange tijd opgebroken geweest. Dit voormalige weeshuis van de Waalse Protestantse Gemeente is in 1669 -1671 door bouwmeester Adriaen Dortsman neergezet op de hoek van Vijzelgracht en Prinsengracht. Aanvankelijk zouden in dit Hospice Wallonne alleen weeskinderen worden opgenomen met de linker ingang voor de meisjes en de rechter ingang voor de jongens en aan beide zijden een kamer voor de regentessen en regenten. In 1683 werd er een vleugel bijgebouwd voor oude vrouwen en in 1726 aan de Prinsengracht een vleugel voor oude mannen. Sinds 1958 woonden er geen wezen meer en verbleven er alleen nog bejaarde dames. In 1967 kocht de Franse Republiek het gebouw met een oppervlak van 5000 m2 en vestigde er het Franse consulaat. De regentenkamer werd de ontvangstkamer van de Consul. In 1971 verhuisde de culturele instelling Maison Descartes naar het pand en werd de regentessenkamer onderdeel van het culturele instituut. In 2016 verlieten de Fransen het inmiddels verwaarloosde pand, dat in bezit kwam van een investeringsmaatschappij. “Iets tofs voor de stad” was de belofte van de nieuwe Nederlandse eigenaren. Het is ze duidelijk niet gelukt, want onlangs kwam het opnieuw op de markt. Stadsherstel Amsterdam N.V. had deze keer geen belangstelling. Zij hadden destijds ook een bod gedaan, maar dat werd door de Franse staat afgewezen, omdat die voor de hoofdprijs ging. Stadsherstel doet doorgaans een laag bod om een object vervolgens met eigen middelen op een redelijke termijn weer gebruiksklaar te maken. Maar eind december 2023 heeft zich een nieuwe belangstellende gemeld. Hoe “tof“ kan dit bijzondere monument worden? Tijdens een recent bezoek bleek één van de twee regentenkamers nog in de originele staat, terwijl de andere kamer grotendeels is ontmanteld. Gelukkig is de antieke keuken nog wel goed bewaard gebleven met een complete originele betegeling inclusief een stichtelijke spreuk. Jammer genoeg is de ooit zo prachtige binnentuin compleet verwaarloosd. Het pand oogt tamelijk gesloten, maar zal er alleen maar aantrekkelijker van worden als het gebouw een publieksfunctie krijgt. Het leent zich prima voor een mengvorm met bijvoorbeeld een podium, bedrijfsruimtes, horeca, fitness of een gemeentelijke instelling als een Kunstraad, Ombudsman, Wijkservicepunt of – oh, ironie – het Noord/Zuidlijn Schadebureau. De poging van monumentenzorgers om het water van de Vijzelgracht weer terug te brengen is door de gemeente helaas afgewezen. Het wordt tijd dat dit stuk van de Vijzelgracht weer een ziel krijgt.
Bij de illustratie: Op de Vijzelgracht met links op nummer 2-2a bevindt zich het voormalige Walenweeshuis. Deze prent uit 1767 is gemaakt door Caspar Jacobsz Philips (1732-1789), die zichzelf onsterfelijk heeft gemaakt door de bebouwing van de Herengracht en de Keizersgracht en een deel van de Brouwersgracht in de jaren 1768-1771 huis voor huis vast te leggen.
Gepubliceerd in de Binnenkrant, voorjaar 2024
Het Walenweeshuis Vijzelgracht 2-2a staat er al jaren wat verloren bij. Door werk aan de Noord/Zuidlijn, drie bruggen over de Vijzelstraat en vervolgens de Rode Loper, is het hele gebied lange tijd opgebroken geweest. Dit voormalige weeshuis van de Waalse Protestantse Gemeente is in 1669 -1671 door bouwmeester Adriaen Dortsman neergezet op de hoek van Vijzelgracht en Prinsengracht. Aanvankelijk zouden in dit Hospice Wallonne alleen weeskinderen worden opgenomen met de linker ingang voor de meisjes en de rechter ingang voor de jongens en aan beide zijden een kamer voor de regentessen en regenten. In 1683 werd er een vleugel bijgebouwd voor oude vrouwen en in 1726 aan de Prinsengracht een vleugel voor oude mannen. Sinds 1958 woonden er geen wezen meer en verbleven er alleen nog bejaarde dames. In 1967 kocht de Franse Republiek het gebouw met een oppervlak van 5000 m2 en vestigde er het Franse consulaat. De regentenkamer werd de ontvangstkamer van de Consul. In 1971 verhuisde de culturele instelling Maison Descartes naar het pand en werd de regentessenkamer onderdeel van het culturele instituut. In 2016 verlieten de Fransen het inmiddels verwaarloosde pand, dat in bezit kwam van een investeringsmaatschappij. “Iets tofs voor de stad” was de belofte van de nieuwe Nederlandse eigenaren. Het is ze duidelijk niet gelukt, want onlangs kwam het opnieuw op de markt. Stadsherstel Amsterdam N.V. had deze keer geen belangstelling. Zij hadden destijds ook een bod gedaan, maar dat werd door de Franse staat afgewezen, omdat die voor de hoofdprijs ging. Stadsherstel doet doorgaans een laag bod om een object vervolgens met eigen middelen op een redelijke termijn weer gebruiksklaar te maken. Maar eind december 2023 heeft zich een nieuwe belangstellende gemeld. Hoe “tof“ kan dit bijzondere monument worden? Tijdens een recent bezoek bleek één van de twee regentenkamers nog in de originele staat, terwijl de andere kamer grotendeels is ontmanteld. Gelukkig is de antieke keuken nog wel goed bewaard gebleven met een complete originele betegeling inclusief een stichtelijke spreuk. Jammer genoeg is de ooit zo prachtige binnentuin compleet verwaarloosd. Het pand oogt tamelijk gesloten, maar zal er alleen maar aantrekkelijker van worden als het gebouw een publieksfunctie krijgt. Het leent zich prima voor een mengvorm met bijvoorbeeld een podium, bedrijfsruimtes, horeca, fitness of een gemeentelijke instelling als een Kunstraad, Ombudsman, Wijkservicepunt of – oh, ironie – het Noord/Zuidlijn Schadebureau. De poging van monumentenzorgers om het water van de Vijzelgracht weer terug te brengen is door de gemeente helaas afgewezen. Het wordt tijd dat dit stuk van de Vijzelgracht weer een ziel krijgt.
Bij de illustratie: Op de Vijzelgracht met links op nummer 2-2a bevindt zich het voormalige Walenweeshuis. Deze prent uit 1767 is gemaakt door Caspar Jacobsz Philips (1732-1789), die zichzelf onsterfelijk heeft gemaakt door de bebouwing van de Herengracht en de Keizersgracht en een deel van de Brouwersgracht in de jaren 1768-1771 huis voor huis vast te leggen.